🍓Glikoz
şekerin en basit şeklidir. İnsan vücudunun her hücresinde bulunduğu gibi karbonhidrat içeren (ekmek, mantar, süt vb.) hemen hemen her tür gıdada bulunur. Metabolizmamız her şeker türünü vücudumuzda enerji olarak kullanmak için glikoza çevirir. Bu yüzden glikoz, şekerin en basit formu olarak kabul edilir, kan şekeri ile kast edilen de damarlarımızda dolaşmakta olan glikozdur.
🍏Fruktoz
Meyvede ve sebzede ve balda bulunan basit bir şeker türüdür. Fruktozun parçalanması glikozdan daha zordur. Enerjiye dönüşmesi için karaciğer tarafından parçalanması gerekir.. İnsülin ve ghrelin (enerji kullanımını ve açlığı düzenleyen hormon) salınımını teşvik etmez.
🍭Sakaroz
Fruktoz ve glikozun kombinasyonudur. Şeker kamışı veya şeker pancarında doğal olarak bulunur.
🌽Mısır Şurubu
Mısır şurubu, son yıllarda geliştirilmiş olan ve hazır gıdalarda yaygın olarak kullanılan tatlandırıcıdır. Mısır, mısır nişastası üretmek için öğütülür ve daha sonra şurup haline getirilmek üzere işlenir. Mısır şurupları farklı konsantrasyonlarda fruktoz içerir. Vücudumuz mısır şurubununu, tıpkı sakarozda ve fruktozda olduğu gibi çoğunlukla daha sonra kullanılmak üzere yağa çevirerek depolar.
🍰Şekerin türü neden önemlidir?
Glikoz ve fruktoz doğal besinlerle alınan şeker türüdür. Örneğin elma yediğimizde aldığımız fruktoza, lifler ve vitaminler eşlik eder. Bu da sindirimin belli bir süre devam etmesine böylece vücudumuzun doğal olarak fruktozu glikoza çevirmesine olanak tanır.
Sakaroz ve yüksek fruktozlu mısır şurubu tükettiğimizdeyse (örneğin lolipop, kola vb.) besin miktarı az olduğundan sindirim son derece hızlı bir şekilde gerçekleşir ve bu da kan şekerinin dalgalanmasına yol açar. Kandaki ani glikoz yükselmesini düzenlemek için pankreas büyük miktarda insülin üretmek için uyarılır. İnsülin salgısı enerji dönüştürme sürecini duraklatır. Çünkü fruktozu sindirebilen tek organımız karaciğerimizdir. Karaciğerimiz aşırı çalıştığında, şekerin kalanı yağa dönüşür. İşte şeker çarpması olarak adlandırılan ve aşırı şeker tüketimi sonrası vücutta oluşan yorgunluk hissi bundan kaynaklanır.
Kaynakça
1.Total and added sugar intakes, sugar types, and cancer risk: results from the prospective NutriNet-Santé cohort – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32936868/
2.Review Am J Clin Nutr 2008 Dec;88(6):1716S-1721S. doi: 10.3945/ajcn.2008.25825B. Straight talk about high-fructose corn syrup: what it is and what it ain’t – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19064536/
