Anemi, ülkemizde her 3 kişiden birinde görülen bir rahatsızlık. Halk arasında kansızlık olarak bilinen anemi, kan hücrelerinin sayı ve şekil bozukluğu ile kanda hemoglobin düzeyinin azalması ile beliren bir hastalık. Demirin çoğunluğu kanda ve kırmızı kan hücrelerinde hemoglobinde bulunur.
Hemoglobinin yapısında bulunan demirin vücutta görevi oksijen taşımaktır. Öncelikle günlük demir ihtiyacımızdan bahsedelim, 7-12 aylık bebeklerde 11 mg/gün, 1-3 yaş arasında 7 mg/gün, 19-50 yaş erkeklerde 8 mg/gün, kadınlarda 18 mg/gün ve emzirme 9-100 mg/gün‘dür. Demir yetersizliğinde bebek ve çocuklarda zeka gelişimi ve koordinasyon bozulur, dikkat ve algılama azalır, büyümede gerilik görülür, enfeksiyonlara duyarlılık artar, tırnak, deri ve mukoza değişiklikleri ortaya çıkar. Gebelerde morbidite ve mortalite, bebek ölümleri oranı, düşük doğum ağırlıklı bebek dünyaya getirme ve enfeksiyonlara yakalanma riski artar, bağışıklık sistemi bozulur, buz ve toprak yeme davranışları görülür. Demir emilimini azaltan besinlere bakıcak olursak,
1.Kalsiyumca zengin besinler, hatta yapılan etli yemeklerin yanında ayran, yoğurt tarzı süt ürünlerinin tüketilmemesi tavsiye edilir çünkü süt ve süt ürünleri bilindiği üzere kalsiyumca zengin ürünlerdir ve demir emilimini azaltıcı etki gösterirler. Bunun yerine C vitamini içerikli yani bolca limonlu salata veya içecekler ile etten alınan demirin emilimi max. seviye de tutulabilir.
2. Diğer azaltan etmen ise fitat ve tanenler. Fitat tam buğdayda, kahvaltılık gevreklerde, fındıkta, baklagillerde ürünlerde bolca bulunuyor. Yani bu hastalıkta, bu ürünlerin tüketilmesi çok doğru değil. Ancak besinlerde bulunan demirin biyolojik yararlanımını artırmak ve fitat miktarını azaltmak için fermentasyon ve suda bırakma yöntemleri uygulanabilir. Tanen de çay, kahve ve kakaoda bulunuyor. Yani bu bireyler yemekten hemen sonra değil, en azından 40-45 dakika sonra bu besinleri tüketmelidir.
Kaynakça
1.https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:U1vaSYNb17gJ:https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1306313&cd=2&hl=tr&ct=clnk&gl=tr
2. Saldamlı İ., 1998, Gıda kimyası kitabı, 416 ( Hacettepemizin en değerli hocalarından birinin kitabı ilgili olanlar için )
3. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jhsm/issue/38154/430073
